Theo bài Nhận biết 7 cấp độ bệnh suy tĩnh mạch qua ảnh, tôi thấy mình bị giãn tĩnh mạch chân độ 1. Chân không đau, thỉnh thoảng thấy nặng và nổi gân xanh, tím ngoằn ngoèo dưới da.

Tôi khám ở Bệnh viện ĐH Y Dược TP HCM 2 lần, bác sĩ cho uống thuốc trong vòng 6 tháng. Hiện nay tôi vẫn thấy không có dấu hiệu gì tiến triển, không đau hơn cũng không bớt các triệu chứng, thỉnh thoảng vẫn nặng chân như lúc trước. Tôi có hỏi bác sĩ điều trị, họ bảo cứ về uống thuốc đi.

Tôi nghe nói có phương pháp mổ bằng laser sẽ đánh tan máu bầm. Xin bác sĩ tư vấn giúp. Vì nhà tôi ở tận Lâm Đồng nên việc thăm khám thường xuyên không tiện lắm. Giờ tôi nên làm gì. Tôi muốn mổ laser có được không? Cách thức như thế nào, chi phí ra sao, liên hệ với ai? Tôi xin chân thành cảm ơn. (Phương Thảo)

Chân bệnh nhân suy tĩnh mạch cấp độ 1 nổi gân xanh, tím ngoằn nghoèo dưới da. Ảnh: Lê Thanh Phong.

Trả lời:

Chào chị,

Theo như những gì viết trong thư, chị có những tĩnh mạch xanh tím nổi dưới da và thỉnh thoảng có nặng chân nhưng không đau. Tôi nghĩ chị có thể đã bị suy tĩnh mạch độ 1 theo phân độ lâm sàng và không có triệu chứng.

Tuy nhiên, bấy nhiêu đó thông tin không đủ cho tôi có được một chẩn đoán hoàn chỉnh và có một chiến lược điều trị cụ thể. Tôi cần khám lại và xem kết quả trên siêu âm Doppler mạch máu để xác định hệ thống tĩnh mạch nào bị suy: tĩnh mạch nông, tĩnh mạch sâu hay các nhánh tĩnh mạch xuyên.

Bởi vì suy tĩnh mạch là bệnh lý mạn tính. Do đó mục đích của việc điều trị căn bệnh này là làm giảm các triệu chứng, cải thiện chất lượng cuộc sống của bệnh nhân, bao gồm cả mục đích thẩm mỹ và ngăn ngừa bệnh chuyển sang giai đoạn nặng hơn với biến chứng nặng có thể xảy ra.

Đối với suy tĩnh mạch chi trước giai đoạn 1, không có triệu chứng đau nhức thì việc điều trị chủ yếu là nội khoa bảo tồn nhằm ngăn ngừa bệnh chuyển sang giai đoạn nặng hơn.

Điều trị nội khoa bệnh suy tĩnh mạch bao gồm việc phối hợp nhiều phương pháp khác nhau để có thể đạt được kết quả tốt nhất. Ngoài việc mang vớ y khoa áp lực và uống thuốc trợ tĩnh mạch, người bệnh cần hạn chế những yếu tố có thể làm nặng hơn tình trạng suy tĩnh mạch. Chẳng hạn tránh đứng lâu hay ngồi lâu, tránh tiếp xúc nhiệt, không tắm nước nóng, đừng để bị táo bón, tránh mặc quần bó sát, tránh đi giày cao gót, hạn chế những môn thể thao có nâng nặng, đứng lâu. Đồng thời, tăng cường những yếu tố có lợi cho tĩnh mạch ví dụ nằm gác chân lên gối mềm cao từ 15 đến 20 cm so với giường, luyện tập những môn thể thao có động tác di động cổ chân nhiều, co các cơ cẳng chân và cơ đùi như đi bộ nhanh, bơi lội, đi xe đạp...

Các tĩnh mạch giãn dưới da nhỏ li ti, đường kính nhỏ hơn 1 mm hoặc tĩnh mạch lưới lớn 1 mm và nhỏ hơn 3 mm, nếu nhiều có thể được điều trị bằng chích xơ, sóng cao tần hay laser áp ngoài da. Có nhiều nghiên cứu cho thấy chích xơ tạo bọt cho các tĩnh mạch mạng nhện không những cho một kết quả tốt hơn đáng kể về mặt thẩm mỹ mà còn làm cải thiện đến 85% các triệu chứng đau nhức hay khó chịu ở chân.

Điều trị loại bỏ tĩnh mạch bằng laser nội mạch như câu hỏi của chị chỉ áp dụng trong trường hợp bệnh suy tĩnh mạch từ giai đoạn 2 trở đi, khi mà tình trạng suy giãn tĩnh mạch đã trở nên rõ ràng hơn. Các cấp độ này biểu hiện qua những dấu hiệu lâm sàng như tĩnh mạch giãn to dưới da có thể nhìn thấy, phù chân, thay đổi sắc tố da ở cẳng chân và loét chân. Bên cạnh đó, siêu âm Doppler mạch máu cần xác định được tình trạng suy tĩnh mạch với dòng chảy ngược và các tĩnh mạch nông giãn.

Đôi khi phương pháp điều trị bằng laser cũng có thể được chỉ định cho bệnh suy tĩnh mạch giai đoạn 1, song lại có triệu chứng đau nhức và cảm giác khó chịu nhiều ở chân. Tình trạng này ảnh hưởng đáng kể đến chất lượng cuộc sống của người bệnh, trong khi không đáp ứng với các phương pháp điều trị nội khoa bảo tồn.

Việc loại bỏ các tĩnh mạch nông bằng sóng cao tần hay laser nội mạch là các phương pháp điều trị ít xâm lấn, ít gây đau, ít gây bầm máu chi, không để lại sẹo, thời gian nằm viện ngắn. Cả hai đều cho một kết quả ngắn hạn và trung hạn gần tương đương với mổ hở. Nguyên tắc của nó là sử dụng sóng cao tần hay tia laser chuyển thành nhiệt năng, truyền qua một dây dẫn được đưa vào lòng tĩnh mạch bị bệnh. Sức nóng của ở đầu dây dẫn sẽ làm tổn thương thành tĩnh mạch bị suy giãn và làm cho tĩnh mạch này bị co nhỏ lại, xơ hoá và tắc hoàn toàn. Thay vì cắt bỏ tĩnh mạch bị bệnh ra khỏi chân, phương pháp này vẫn giữ tĩnh mạch tại chỗ nhưng làm cho nó xơ hoá, không còn dòng chảy, do đó làm cải thiện tình trạng bệnh.

Trở lại trường hợp của chị, với suy tĩnh mạch độ 1, không có triệu chứng lâm sàng, chị nên điều trị nội khoa như đã đề cập ở trên, đồng thời nên siêu âm Doppler mạch máu ở các trung tâm chuyên sâu để đánh giá chính xác hơn tình trạng bệnh. Nếu các tĩnh mạch xanh tím dưới da nhiều, gây mất thẩm mỹ và cảm giác khó chịu, chị nên yêu cầu bác sĩ chích xơ để loại bỏ các tĩnh mạch này, cũng có thể dùng tia laser hay sóng cao tần áp ngoài da. Tuy nhiên chích xơ vẫn là phương pháp kinh tế nhất. Theo tôi, phương pháp loại bỏ tĩnh mạch hiển bằng laser nội mạch trong trường hợp của chị là chưa cần thiết.

Chúc chị mau lành bệnh.

Thạc sĩ- Bác sĩ Lê Thanh Phong
Trưởng đơn vị Phẫu thuật Mạch máu
BV Đại Học Y Dược TP HCM